2025-02-24
Peyzaj Mimarlığı kavramı ilk defa 1863 yılında ABD’de F. L. Olmsted ve C. Vux tarafından New York Central Parkı tasarladıkları zaman gündeme gelmiştir (A. KAPLAN).
O günden itibaren,
Peyzaj Mimarlığı, diğer mesleklerle rekabet içinde faaliyetini sürdürmüştür.
Toplumsal ve çevresel değişmelerle birlikte Peyzaj Mimarlığında da içerik ve
kapsadığı alan olarak olumlu ve hızlı gelişmeler meydana gelmiştir. Bunun
sonucu Peyzaj Mimarlığı, insan ve fiziksel çevresini, doğal ve kültürel
kaynaklarımızı koruma, sanatı, mühendisliği ve teknolojiyi birleştiren tasarım
alanlarından biri haline gelmiştir.
İnsanların bilinçsiz bir şekilde kaynak
tüketimi yaptığı, yenilemeyen enerji kaynaklarında ki azalım, ağaçların kesilip yerine yapıların
aldığı son dönemlerde peyzaj mimarlığının önemi azımsanmayacak
kadar yüksektir. Genel olarak nüfus sayısındaki artış ile beraber yapılaşmaya
engel olmak mümkün değildir. Ancak yapıların verdiği zararların tolere edilmesi
bu meslek disiplini ile mümkün olmaktadır. Var olan yapıların bitkilendirilmesi
son dönemlerde yoğun bir şekilde görülmektedir. Bu kapsamda peyzaj mimarlarının sadece park ve bahçe bitkilendirilmesini içermediğini
ifade edebiliriz.
Her ne kadar peyzaj mimarlığı mesleği
günümüzde lüks gibi görülse de geleceğimiz için ihtiyaç duyduğumuz alanları
tasarlayarak hem işlevsel hem de estetik alanları oluşturarak, daha yaşanabilir
alanları amaçlaması bakımından işlevsel bir meslektir. Yapısal tasarımların
yanı sıra bitkisel tasarımlar ile de proje içerisinde yer alacak bitkilerin
yükseklik ve çap gibi bitkilerin bulunacağı alanlardaki toprağın bitki ile
örtüşüp örtüşmediğini önceden düşünerek tasarlar.
Peyzaj mimarlığı, sadece bir alanın
estetiğini ve işlevselliğini geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda doğal
kaynakları korur, yeşil alanların artırılmasına yardımcı olur, su koruma ve
yönetimini sağlar, ekosistemin korunmasına katkıda bulunur ve doğal afet
risklerini azaltır.
Peyzaj mimarlığı geçmiş dönemde ilk
olarak bahçe sanatı olarak ortaya çıkmıştır. Daha sonra Rönesans dönemi ile
beraber bahçe mimarlığı ortaya çıkmıştır. Bu durum 18.yy’da ise peyzaj
mimarlığı adını almıştır. Zaman içerisinde yaşanılan çalışma alanında ve sanat
akımlarındaki değişim ve gelişime paralel olarak etki alanı değişmiş ve
artmıştır. Bununla beraber peyzaj mimarlığı meslek disiplini bulunduğumuz
mekanları ve yaşadığımız doğal sistemleri şekillendirerek kontrol altında
tutmaktır (Waterman,2021).
KAYNAKLAR
KAPLAN, A., 21 yüzyılın
mesleği “Peyzaj Mimarlığı, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, TMMOB Peyzaj Mimarları
Odası, sayfa:93-96, Ankara, 1998.
Waterman, T. (2012).
The Fundamentals of Landscape Architecture. Peyzaj Mimarlığının Temelleri.
Editör: Akder, f., s. 8-47.
